Rewitalizacja to metoda przywracania do życia zdegradowanych dzielnic miasta.
Niestety w języku polskim tego pojęcia często nadużywa się jako nazwy remontów, adaptacji, czy modernizacji. Tymczasem jest to kompleksowy program, który zakłada podjęcie działań na wielu płaszczyznach życia i funkcji miejskiej tkanki. To szereg mechanizmów, których celem jest zwalczanie negatywnych zjawisk w przestrzeni miejskiej. Polega nie tylko przebudowie, czy adaptacji budynków, ale na aktywnej komunikacji z mieszkańcami, organizowaniu wspólnych przedsięwzięć kulturowych, integrowaniu środowisk oraz przywracaniu życia miejskiego tam gdzie powinno kwitnąć.
Zadaniem rewitalizacji jest przede wszystkim odwrócenie negatywnych trendów takich jak:
1) degradacja przestrzeni, zanik funkcji danego obszaru, czy brak dostosowania tych funkcji do potrzeb mieszkańców lub znajdujących się tam jednostek gospodarczych
2) występowanie negatywnych zjawisk społecznych (patologie, bezrobocie, przestępczość, uzależnienia, niski poziom wykształcenia)
3) niska, niewielka aktywność w zakresie rozwoju przedsiębiorczości i samozatrudnienia – jako odpowiedź na istniejące potrzeby w zakresie handlu, usług, przywróceniem równowagi życia społecznego
Rewitalizacja jako proces kompleksowej odnowy nie może być rozumiana jedynie jako przedsięwzięcie remontowo-budowlane. Poprawa jakości infrastruktury jest istotnym elementem programów rewitalizacyjnych, który jednak wynikać powinien z potrzeb społecznych i gospodarczych. Nie może się wobec tego ograniczać do bieżących remontów, ale uwzględnić musi:stworzenie lub zagospodarowanie istniejących przestrzeni publicznych w harmonii z otoczeniem (parki, skwery, place zabaw)
- mobilizowanie mieszkańców do podejmowania aktywności na rzecz uzgodnionych w programie rewitalizacji działań,
- renowacja zabudowy, w tym obiektów infrastruktury społecznej
- stworzenie infrastruktury dla rozwoju przedsiębiorczości i zapewnieniu różnorakich usług dla mieszkańców
- tworzenie stref bezpieczeństwa i zapobiegania negatywnym zjawiskom społecznym
- dbałość o obiekty o walorach architektonicznych i historycznych
Inicjatorem i koordynatorem programu rewitalizacji jest samorząd gminy. Prace nad programem rewitalizacji a potem realizacja przedsięwzięcia przebiega w ścisłej konsultacji z mieszkańcami, przedsiębiorcami i organizacjami pozarządowymi, a finansowanie programów wspiera Unia Europejska poprzez dotacje z funduszy strukturalnych i pomoc techniczną dla miast.
Gminny Program Rewitalizacji
22 lutego 2017 roku Gmina Wołomin uchwaliła Gminny Program Rewitalizacji Wołomin. 2023 z perspektywą do 2030. Pozwoliło to opracować program rewitalizacji i pozyskać zewnętrznych ekspertów, dzięki czemu zwiększył się zakresu działań, szczególnie w sferze badań i analiz problemów wydzielonych obszarów miasta.
W Wołominie programem rewitalizacji objęte jest Centrum wraz z wołomińską Starówką. Dziś to najbardziej zdegradowany fragment miasta. Jego istotnym elementem jest otoczenie stacji Wołomin – serce miasta, wymagające odnowy i pomysłu na rozwiązanie wizerunku tej „bramy miasta” od strony kolei. Program rewitalizacji ma szansę nie tylko odmienić wizualnie tę najbardziej reprezentacyjną część miasta, ale dać szansę na rozwój całej gminy. Wskazany obszar stanowi nie tylko centrum administracji publicznej, ale także regionalne centrum przesiadkowe, którego funkcje powinny być wzmocnione. To od jakości i wizerunku tego miejsca zależy jak mieszkańcy i jego goście będą postrzegać całe miasto. Czy jako zniszczone dziś zdegradowane miasto, czy jako dynamiczny ośrodek z ciekawą architekturą i dobrą przestrzenią publiczną.
Nowe miejsca aktywnego relaksu, granty na oddolne inicjatywy mieszkańców, udogodnienia dla przedsiębiorców, wsparcie rad osiedlowych, inwestycje miejskie to tylko kilka przykładów działań z ponad 40 rozwiązań na rzecz poprawy funkcjonowania naszego miasta – ulic, chodników, terenów zielonych, ale również akcji społecznych, remontów, tworzenia nowej jakości w przestrzeni miejskiej. W projekty zaangażowani będą nie tylko urzędnicy – to przede wszystkim mieszkańcy powinni kreować swoje najbliższe sąsiedztwo. Gmina dostarczy im środki i wsparcie techniczne nie krępując wizji oraz potrzeb. Gminny Program Rewitalizacji to pierwszy dokument, który był nie tyle konsultowany co współtworzony przez mieszkańców Wołomina.
Rewitalizacja Centrum to kluczowe działanie na następne lata. Od jego sukcesu zależy, czy Wołomin stworzy warunki dla rozwoju gminy oraz swoich mieszkańców w dynamicznym i zinformatyzowanym świecie. Rewitalizacja Wołomina powinna dopasować się do wyzwań, jakie przed miastami stawia XXI wiek.