Koalicja 5 frakcji to międzysektorowa inicjatywa kilkunastu firm i instytucji dostrzegających ogromną lukę w zakresie edukacji i narzędzi realizacji celów środowiskowych w Polsce. Celem Koalicji jest upowszechnienie wiedzy i praktyki w zakresie segregowania, odzysku i recyklingu odpadów wśród konsumentów.
Choć od kilku lat w Polsce obowiązuje obowiązek segregacji odpadów do pięciu kolorowych pojemników, pytań o to, jak właściwie sortować jest wciąż sporo. Odpowiedzi można znaleźć w małych piktogramach – znaku rozpoznawczym Koalicji 5 frakcji, która od roku działa na rzecz wsparcia selektywnej zbiórki odpadów poprzez system eko-oznakowań i edukuje ekologicznie. W rocznicę powołania Koalicji, jej członkowie i partnerzy reprezentujący niemal każdy sektor rynku, zastanawiali się czy Polska ma szansę osiągnąć europejskie poziomy odzysku surowcowego?
Polski system gospodarki odpadami, a wymagania europejskie
Przedstawiciele 26 organizacji – urzędów miast, banków, firm budowlanych, farmaceutycznych, usługowych, sieci handlowych i związków branżowych, 11 kwietnia 2019 r. podczas spotkania podsumowującego rok funkcjonowania Koalicji 5 frakcji, rozmawiali m.in. o wyzwaniach polskiego systemu gospodarki odpadami oraz szansach i zagrożeniach dla osiągnięcia europejskich poziomów odzysku surowcowego.
– Już za rok poziom odzysku surowcowego w Polsce powinien wynieść 50%, podczas gdy teraz oscyluje w okolicach połowy tej liczby. Problem leży w niskiej jakościowo zbiórce „u źródła” – tak nazywamy segregowanie odpadów w domach. Poziom odzysku papieru i tektury czy tworzyw sztucznych maleje w ostatnim czasie, choć prosta obserwacja wskazuje, że właśnie tych frakcji generujemy w domach najwięcej. Dlatego też Koalicja stawia na edukację „u źródła”, skierowaną do dorosłych: pracowników firm, interesariuszy naszych Koalicjantów. Baza sprawdzonej, zweryfikowanej wiedzy jest szeroko udostępniana w postaci użytecznych materiałów informacyjnych. – powiedziała Magdalena Sułek-Domańska, inicjatorka Koalicji 5 frakcji i Dyrektorka Komunikacji w Grupie ENERIS.
W ramach podsumowania roku działalności Koalicji, zostały przeanalizowane kampanie informacyjno-edukacyjne prowadzone w Polsce na temat odpadów. Mimo licznych narzędzi marketingowych (spoty, reklamy, plakaty, ulotki, pikniki) wciąż głównymi odbiorcami wydają się dzieci i młodzież. Brak jest wyraźnego przekazu skierowanego do dorosłych i seniorów, jak i szerokiej wiedzy na temat celowości segregowania odpadów i funkcjonowania całego systemu gospodarki odpadowej. Najważniejsze jednak, że brakuje narzędzi wspierających właściwe segregowanie konkretnych opakowań czy przedmiotów.
– Od początku Koalicja dąży do wprowadzenia na polski rynek jednolitego systemu oznakowania opakowań produktów, który w jasny sposób wskaże konsumentowi, do którego pojemnika wrzucić każdą część opakowania. Systemy takie działają już w Anglii, we Włoszech czy w Stanach Zjednoczonych. W ramach Koalicji pracujemy z kilkoma firmami, które na własny koszt i głęboko wierząc w sens działania, testują zaproponowany system oznakowania opakowań. Mamy nadzieję, że pierwsze produkty z odpowiednimi piktogramami i informacją, jak przygotować opakowanie do wyrzucenia, znajdą się na polskich półkach już na przełomie lat 2019-2020. – zapewniła Małgorzata Greszta, inicjatorka Koalicji 5 frakcji i Prezeska CSR Consulting.
26 koalicjantów w jeden rok
Koalicja 5 frakcji została zainaugurowana oficjalnie 12 kwietnia 2018 roku jako pierwsza międzysektorowa inicjatywa wspierająca selektywną zbiórkę odpadów surowcowych do 5 pojemników. Celem inicjatorów Koalicji – CSR Consulting i ENERIS Ochrona Środowiska – jest wzrost praktycznej wiedzy na temat właściwego segregowania odpadów i wprowadzenie ułatwiających to pro-konsumenckich narzędzi.
W pierwszą rocznicę powstania Koalicji przedstawiciele siedmiu kolejnych firm i instytucji podpisali oficjalnie deklarację uczestnictwa w inicjatywie, potwierdzając jednocześnie wsparcie jednolitego systemu oznakowań opakowań oraz prowadzenie działań edukacyjnych wśród swoich pracowników i innych interesariuszy.
Nowi członkowie Koalicji 5 Frakcji to (w kolejności alfabetycznej):
• Carlsberg
• CBRE Polska
• Fundacja ProKarton
• Grupa Żywiec
• Wołomin (UM)
• Zielona Góra (UM)
• Związek Pracodawców Gospodarki odpadami ZPGO
W różnorodności siła
Cechą wyróżniającą Koalicję 5 frakcji jest jej eksperckość i wielobranżowość. Należą do niej firmy, samorządy czy organizacje pozarządowe, które chcą edukować swoich interesariuszy w zakresie właściwego segregowania odpadów i rozwijać system eko-oznakowań. Nie są to tylko producenci wprowadzający opakowania na rynek lub sprzedawcy produktów w opakowaniach, ale też firmy usługowe czy doradcze, które nie prowadzą działalności ściśle związanej z ochroną środowiska. Angażują jednak swoich pracowników, klientów i partnerów biznesowych w działania prośrodowiskowe, bo przecież wszyscy produkują odpady i tworzą powszechny system selektywnej ich zbiórki.
Koalicja powołała także Radę Ekspertów. Jej członkowie, Rekopol Organizacja Odzysku Opakowań S.A., kancelaria prawna Wierzbowski Eversheds Sutherland i organizacja PlasticsEurope Stowarzyszenie Producentów Tworzyw Sztucznych, dbają nad poprawnością przygotowywanych materiałów, a także analizują dla członków bieżącą sytuację na rynku odpadów.
Udział w Koalicji 5 frakcji daje możliwość korzystania z przemyślanego systemu eko-oznakowań na opakowania, stworzonego w oparciu o analizę prawną funkcjonującego znakowania ekologicznego oraz dobre praktyki z USA i Wielkiej Brytanii. Wypracowane przez Koalicję piktogramy jednoznacznie wskazują, do którego z pojemników na odpady należy wrzucić każdy z elementów opakowania produktu (np. butelkę po soku wrzucić do szkła, a nakrętkę do plastiku) i w jaki sposób przygotować go przed wyrzuceniem (np. butelkę plastikową zgnieść).
Koalicjanci mają także dostęp do narzędzi edukacyjnych, od naklejek z piktogramami na pojemniki (do biur dla firm, do przestrzeni miejskiej dla samorządów), spójnych z oznakowaniem produktów, po materiały informacyjne i bazę praktyk na temat prawidłowej segregacji odpadów i odzysku surowców.
Więcej informacji o Koalicji na stronie internetowej.