SIK Ossów – powstaje film dokumentalny o ochotnikach węgierskich

Grafika - logo Instytutu Felczaka

W roku 1920, w trakcie walki Polski z bolszewicką Rosją, Węgry, choć pozostawały neutralne w konflikcie, udzieliły znaczącej pomocy Polsce. Dzięki wielu akcjom jest już powszechnie znany fakt dostarczania przez sojuszników z południa amunicji i sprzętu. Ta decyzja nie tylko symbolizowała solidarność z Polakami, lecz była również manifestacją wieloletnich więzów przyjaźni. Prócz sprzętu Węgrzy chcieli także pomóc wprost militarnie. Z powodu okoliczności nie było to możliwe w sposób zorganizowany , ale wielu ochotników trafiło do wojska polskiego indywidualnie. Wielu z nich zapisało się w sposób znaczący w historii wojny. Żołnierze z Węgier wnieśli nie tylko swoje umiejętności i doświadczenie z poprzednich konfliktów, ale także wykazali niespotykaną odwagę i determinację w walce u boku Polaków. Ich wsparcie nie tylko zwiększyło liczebność oddziałów polskich, ale również wniosło różnorodność perspektyw oraz pokazało twardą determinację do walki o wspólne cele.

Instytucja z Ossowa przygotowała film, który przedstawia kilka najciekawszych biogramów ochotników węgierskich: Emanuela Korompaya – nauczyciela akademickiego z Uniwersytetu Warszawskiego, autora słowników polsko-węgierskich; hrabiego Antala Somssicha, późniejszego posła do parlamentu węgierskiego, Michała Lipcsey-Steinera przyszłego węgierskiego literata, Rudolfa Klemensa asymilowanyego podhalańczyka, barona Artura Boula oraz o Stefana Esztela, przyszłego żołnierza wojsk lotniczych. Biografia każdego z nich starczyłaby zapewne na oddzielny scenariusz filmu fabularnego.

Węgierscy ochotnicy w Wojsku Polskim zostali przypisani do różnych jednostek, byli to zarówno doświadczeni weterani z I wojny światowej, jak i młodzi ludzie bez wcześniejszego doświadczenia wojskowego. W obliczu trudnych realiów politycznych i militarnych, węgierscy ochotnicy w Wojsku Polskim wykazali się ogromną lojalnością i dyscypliną. Ich wkład w sukcesy Polski w wojnie z bolszewikami został doceniony byli nagradzani licznymi odznaczeniami i wyróżnieniami. Pomimo różnorodności kompetencji, życiowych losów i różnych ścieżek, jakimi dotarli do polskiej armii, ich wspólnym mianownikiem była narodowość oraz chęć wsparcia Polaków i opór wobec bolszewizmu.

W filmie – jako eksperci – udział wzięli m.in.: dr. Endre Laszlo Varga z Budapesztu, specjalista w dziedzinie pomocy węgiersko-polskiej w 1920 roku, Tamás Csárdi – burmistrz Zalakomár (rodzinnego miasta jednego z bohaterów), dr. Tibor Gerencsér – konsul generalny Węgier w Krakowie. Projekt został zrealizowany dzięki wsparciu finansowemu udzielonemu przez Instytut Współpracy Polsko-Węgierskiej im. Wacława Felczaka.

Źródło: Samorządowa Instytucja Kultury „Park Kulturowy Ossów Wrota Bitwy Warszawskiej 1920 roku” (bezpośredni link do wpisu)